Spis artykułów

Wspomnienie o Józefie Dąbrowskim, najmłodszym z pięciorga dzieci Antoniego i Marianny z domu Żmija pochodzącej ze Zborówka (ślub zawarli w 1893 roku)

Od redakcji:
W artykule publikujemy krótką i nieopatrzoną datą, zapisaną odręcznie na dwóch stronach notatkę Heleny Ściborowskiej-Mierzwiny o śmierci Józefa Dąbrowskiego. Być może już za niedługo, jeśli uda się nam odnaleźć trzy brakujące kartki to w Rodzinniku M zamieścimy inny tekst tej samej autorki obszerniej opisujący Jego życie. 

W celu przypomnienia postaci J. Dąbrowskiego przed zapiskiem Mierzwiny zamieściliśmy biogram ze zdjęciem z "Zielonego Sztandaru" z 14 października 1984 oraz cytowany z 24 IX 2023 zapis z Wikipedii, internetowej encyklopedii „o otwartej treści” (https://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_D%C4%85browski_(1907%E2%80%931937). Musimy zastrzec, że w kilku znalezionych przez nas publikacjach zauważyliśmy wiele różniących się informacji o tych samych wydarzeniach w życiu J. Dąbrowskiego. Dla utrwalenia w historii Polski pamięci o tym nietuzinkowym naukowcu, działaczu społecznym i polityku należałoby naszym zdaniem podjąć pogłębione studia nad Jego biografią, czego mogą dokonać tylko zawodowi historycy. A Was, Drodzy P.T. Czytelnicy prosimy o podzielenie się nieznanymi nam informacjami o życiu i dorobku śp. Józefa Dąbrowskiego już teraz, najlepiej na łamach naszego informatora.(WM)

Z Wikipedii:
„Józef Dąbrowski (ur. 26 lutego 1907 w Wilkowej, zm. 3/4 lipca 1937 roku w Warszawie) – polski działacz młodzieżowego ruchu ludowego i polityk.
Życiorys
Urodził się w Wilkowej pod Łubnicami w rodzinie chłopskiej. Uczęszczał do gimnazjum w Stopnicy i Busku-Zdroju. W 1927 roku zdał maturę i rozpoczął studia na Wydziale Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie został asystentem profesora Leona Marchlewskiego. W 1933 roku obronił doktorat z chemii. W czasie studiów zaangażował się w działalność publicystyczną ruchu ludowego i został członkiem najpierw Polskiej Akademickiej Młodzieży Ludowej, zaś następnie Związku Młodzieży Wiejskiej RP Wici. Pełnił funkcję redaktora czasopisma Znicz, sekretarza Zarządu Wojewódzkiego Stronnictwa Ludowego i członka Naczelnego Komitetu Wykonawczego SL. W latach 30. XX wieku był uważany za jednego z potencjalnych następców Wincentego Witosa jako przywódcy ruchu ludowego. Utrzymywał bliskie relacje z Witosem; po jego emigracji do Czechosłowacji odwiedzał go, zaś sam Witos opisywał Dąbrowskiego pochlebnie. 4 lipca 1937 roku miał uczestniczyć w zjeździe ludowców w Jurkowicach, jednak dzień wcześniej zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach podczas spaceru w warszawskich Łazienkach. Został pochowany na cmentarzu w Beszowej. Na pogrzebie Dąbrowskiego gościli m.in. późniejszy premier rządu RP na uchodźstwie Stanisław Mikołajczyk i działacz ludowy Stanisław Mierzwa”.

Po promocji doktorskiej Józefa Dąbrowskiego przed Zakładem Chemii Lekarskiej UJ przy ul. Kopernika w Krakowie stoją od lewej: Józef Migała, NN, Jerzy Matus, NN, Stanisław Mierzwa, Jan Witaszek, Stanisław Matysik, Józef Dąbrowski (z bukietem), Franciszek Boduch, Tadeusz Kozik, Władysław Rączy (ówczesny prezes PAML), Jan Mazurek, Andrzej Kowalkowski, Józef Marcinkowski, Tadeusz Nawrocki. Z tyłu, na samej górze: Mieczysław Kabat, Franciszek Joniec, NN; opis z publikacji STANISŁAW MIERZWA 1905-1985 LUDOWIEC I DZIAŁACZ NIEPODLEGŁOŚCIOWY pod red. nauk. Mateusza Szpytmy Warszawa - Kraków 2011 (fot. w zbiorach Wojciecha Mierzwy)

Na krakowskim Rynku Głównym przed pomnikiem A. Mickiewicza oraz na krakowskich Plantach Helena Ściborowska po mężu Mierzwa i Józef Dąbrowski (fot. w zbiorach Wojciecha Mierzwy)

 ŚMIERĆ JÓZKA

Fragment rękopisu Heleny Ściborowskiej-Mierzwiny (dokument w zbiorach Wojciecha Mierzwy)

Śmierć nastąpiła gwałtownie, ale na długie lata przed jej nadejściem Józek cierpiał na niesamowite bóle głowy i na uśmierzenie tych bólów zażywał olbrzymie ilości „kogutków” które zawsze miał przy sobie. Czy wiedział on sam co dzieje się w tej jego głowie – czy ukrywał przed ludźmi nawet najbliższymi? – czy w ogóle nie wiedział? – Niedługo jakoś przed śmiercią był w Krakowie. Poszliśmy we trójkę na miasto i gdzieś wstąpiliśmy na kwaśne mleko i wtedy też dostał ataku tych bólów, twierdził, że może to zatrucie od tych woni w laboratoriach, że z dnia na dzień mu się te bóle powiększają i kto wie czy nie będzie musiał zmienić pracy.

Do Krakowa wieść o śmierci Józka w Warszawie, gdzie wtedy przebywał, przysłał telegramem J. Ścigalski. Ciało transportowano w trumnie metalowej z Warszawy do rodzinnego domu w Wilkowej koło Pacanowa.

Na pogrzeb z Krakowa wyjechali wynajętym autem Marcinkowski, Kabat, Mierzwa, z Pleszowa zabrali Józię Gębalankę.

Matka i rodzina koniecznie żądała otwarcia trumny, czemu kategorycznie sprzeciwił się Mierzwa w obawie, że transport długi w takim gorącu zapewne musiał wyraźnie uszkodzić rysy.

Z ramienia władz centralnych na pogrzeb przybył z Warszawy Mikołajczyk z Siudakiem.

Do żałobnej mszy w parafialnym kościele w Pacanowie [w Beszowej k. Pacanowa – red.] posługiwali jako ministranci Marcinkowski i Mierzwa chcąc jak najserdeczniejszą przysługę oddać kochanemu koledze.

Nad grobem było szereg przemówień – prezes Mikołajczyk, Marcinkowski, Mierzwa.

Helena Ściborowska-Mierzwina

Na cmentarzu w Beszowej podczas rocznicowej uroczystości upamiętniającej Józefa Dąbrowskiego przy Jego grobie przemawia Stanisław Mierzwa (fot. w zbiorach Wojciecha Mierzwy)