Spis artykułów

Z Krakowa do Muzeum Wincentego Witosa w Wierzchosławicach

FOTOGRAFIE, PRASA I CIEKAWE ARCHIWA

Muzeum Wincentego Witosa powiększyło niedawno swoją kolekcję archiwaliów dot. przedwojennego ruchu ludowego o niezwykle cenne materiały ofiarowane przez Wojciecha Mierzwę.

Pan Mierzwa, jeden z synów mec. Stanisława Mierzwy (1905-1985), najbliższego z przyjaciół Wincentego Witosa i wielkiego orędownika sprawy chłopskiej, postanowił przekazać ostatnią partię archiwaliów związanych z działalnością polityczną swojego ojca i szeroko pojętego ruchu ludowego właśnie do Muzeum w Wierzchosławicach.

Przypomnijmy, że w 2012 r. Pan Wojciech Mierzwa razem z bratem Jackiem, przekazali już do Wierzchosławic znaczną część zbiorów po nieodżałowanym śp. Stanisławie Mierzwie. Były to m.in. fotografie, prasa, druki ulotne. Całość materiałów pozwoliła z czasem na stworzenie swoistego „archiwum Stanisława Mierzwy”, które dziś liczy ponad 1000 muzealiów i jest świadectwem wielowymiarowej działalności politycznej mec. Mierzwy.

W ostatnich nabytkach w Muzeum znalazły się m.in. niezwykle cenne rękopisy wspomnień i oryginalne pisma sygnowane przez Wincentego Witosa i jego współpracowników. Wśród nich wyjątkową „perełką” jest oryginał politycznego testamentu W. Witosa - Moje postanowienie. Swój testament przekazał Witos na ręce Władysława Witka ze Śmigna (pow. tarnowski), jednego z zaufanych ludowców i jak sam określił: najwierniejszego z przyjaciół. Podczas uroczystości pogrzebowych w Krakowie, gdy sprawa pochówku nie była jednoznaczna Witek testament odczytał i tym samym spełnił prośbę zmarłego. Następnie przekazał prawdopodobnie testament Stanisławowi Mierzwie, a ten włączył go do swojego archiwum.

W przekazanym zbiorze były także niepowtarzalne fotografie z tzw. „procesu krakowskiego”, na którym sądzeni byli przed komunistycznym sądem razem z działaczami PSL również i członkowie Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. Warto zwrócić uwagę, że proces krakowski służyć miał skompromitowaniu podziemia niepodległościowego i wykazaniu jego związków z PSL. W przyszłości miał być pretekstem do nasilenia ataków na ludowców i ich prezesa Mikołajczyka. W dniach 11 VIII-10 IX 1947 na ławie oskarżonych zasiedli działacze Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość" z prezesem II Zarządu Głównego płk. Franciszkiem Niepokólczyckim na czele oraz członkowie PSL, wśród nich Stanisław Mierzwa, wiceprezes Zarządu Wojewódzkiego w Krakowie. Fotografie w sposób przejrzysty utrwaliły ważne momenty z procesu i obecnie są ciekawym źródłem do badań nad historią powojennej Polski.

W grupie ponad 400 archiwaliów znalazła się też powojenna prasa, telegramy i nawet listy kondolencyjne adresowane do córki W. Witosa Julii z powodu śmierci jej ojca, oraz zbiór fotografii z pogrzebu Witosa.

Całość dokumentów zostanie zinwentaryzowana i włączona jako komplet do zasobów archiwum mec. Mierzwy. Aby ułatwić dostęp osobom zainteresowanym tym zbiorem, zostanie umieszczony link ze spisem archiwaliów na stronie internetowej Muzeum Okręgowego w Tarnowie.

Janusz Skicki
Muzeum Wincentego Witosa

Wierzchosławice, 19.05.2018 r.

Inwentaryzacja nabytków do archiwum Stanisława Mierzwy